ড০ পূৰ্ণিমা দেৱী বৰ্মন ।। Dr Purnima Devi Barman

ড০ পূৰ্ণিমা দেৱী বৰ্মন অসমৰ এগৰাকী বিখ্যাত বন্যপ্ৰাণী জীৱবিজ্ঞানী আৰু পৰিৱেশ সংৰক্ষণবিদ। তেওঁ বিলুপ্তপ্ৰায় হাড়গিলা চৰাই (Greater Adjutant Stork, Leptoptilos\ dubius) সংৰক্ষণৰ বাবে এক বিশ্বজোৰা স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।

 

  প্ৰাৰম্ভিক জীৱন: ড০ বৰ্মনে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ পাৰৰ অঞ্চলত ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল। তেওঁৰ ককাক-আইতাকে দিয়া প্ৰকৃতিৰ জ্ঞান আৰু গীত-মাতৰ পৰা তেওঁ প্ৰকৃতিৰ প্ৰতি গভীৰ মৰম লাভ কৰিছিল।

  শিক্ষা: তেওঁ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা প্ৰাণীবিজ্ঞান (Zoology) বিভাগত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

 সংৰক্ষণৰ আহ্বান: ২০০৭ চনত তেওঁ পি.এইচ.ডি. গৱেষণা কৰি থকাৰ সময়ত কামৰূপ জিলাৰ দাদৰা, পচৰীয়া আৰু সিংগীমাৰী গাঁৱত এটা বেদনাদায়ক ঘটনা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিল। এজন গাঁৱলীয়া মানুহে হাড়গিলাৰ বাহ থকা গছ এটা কাটি পেলোৱাৰ ফলত চৰাই পোৱালিবোৰ বিপদত পৰিছিল। এই ঘটনাই তেওঁক কেৱল শিক্ষাবিদ হৈ থকাতকৈ পথাৰত কাম কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰে।

 প্ৰাৰম্ভিক প্ৰত্যাহ্বান: হাড়গিলাক স্থানীয় লোকে আগতে 'অশুভ' বা 'বেমাৰ কঢ়িওৱা' বুলি গণ্য কৰিছিল, কাৰণ ই মৃত জীৱ-জন্তু খোৱা এটা আৱৰ্জনা খোৱা চৰাই (scavenger) আছিল। চৰাইটোৰ এই অপ-প্ৰতিচ্ছবি সলনি কৰাটো তেওঁৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান আছিল।

 হাড়গিলা আৰ্মী (Hargila Army): তৃণমূল পৰ্যায়ৰ আন্দোলন

ড০ বৰ্মনে এই প্ৰত্যাহ্বানৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ এক অভিনৱ আৰু সমাজভিত্তিক পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰে, যাৰ ফলত 'হাড়গিলা আৰ্মী'ৰ জন্ম হয়।

| বৈশিষ্ট্য | বিতং তথ্য |

| গঠন | ২০০৭ চনত প্ৰতিষ্ঠা, য'ত স্থানীয় মহিলাসকলক একেলগ কৰা হৈছিল। |

| সদস্য সংখ্যা | বৰ্তমান ২০,০০০ তকৈও অধিক মহিলা সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত হৈ আছে। |

| কাৰ্যপ্ৰণালী | মহিলা সৱলীকৰণ আৰু সংৰক্ষণ একেলগে জড়িত কৰা হৈছে। মহিলাসকলক 'হাড়গিলাৰ পহৰীয়া মা' (Hargila mothers) হিচাপে মৰ্যাদা দিয়া হয়। |

| প্ৰধান কাম | 

সজাগতা সৃষ্টি: ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান, ৰন্ধন প্ৰতিযোগিতা, পথ নাট, আৰু 'হাড়গিলাৰ নৱজাতকৰ শুশ্ৰূষা' (Baby showers for Hargila) ৰ দৰে সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানৰ মাজেৰে সজাগতা বৃদ্ধি।

 বাসস্থানৰ পুনৰুদ্ধাৰ: বাহ সজা ঠাইৰ ওচৰত আৰু জলাশয়ত ৪৫,০০০ৰো অধিক নতুন গছপুলি ৰোপণ।

 আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা: মহিলাসকলে তাঁতশালত হাড়গিলাৰ নক্সা থকা গামোচা, মেখেলা চাদৰ, আৰু কুচন কভাৰ আদি তৈয়াৰ কৰি বিক্ৰী কৰে, যাৰ ফলত তেওঁলোকৰ আয়ৰ পথ মুকলি হয়। |

| সাফল্য | 

.তেওঁৰ নেতৃত্বত অসমত হাড়গিলাৰ সংখ্যা বাঢ়ি বৰ্তমান ১,৮০০ তকৈ অধিক হৈছে, আৰু এই প্ৰজাতিটোক IUCN-ৰ ৰেড লিষ্টত বিপন্ন (Endangered)ৰ পৰা সংকটজনক (Near Threatened) স্থিতিলৈ লৈ যোৱাৰ ক্ষেত্ৰত আশাৰ সঞ্চাৰ কৰিছে। |

 সন্মান আৰু স্বীকৃতি

ড০ বৰ্মনৰ এই সমাজভিত্তিক সংৰক্ষণৰ আৰ্হিয়ে বিশ্বজুৰি স্বীকৃতি লাভ কৰিছে:

 হুইটলী বঁটা (Whitley Award) (২০১৭): সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত 'সেউজীয়া অস্কাৰ' নামেৰে জনাজাত।

 নাৰী শক্তি পুৰস্কাৰ (Nari Shakti Puraskar) (২০১৮): ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ দ্বাৰা প্ৰদত্ত মহিলাসকলৰ বাবে সৰ্বোচ্চ অসামৰিক বঁটা।

 ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চেম্পিয়নছ অফ দ্য আৰ্থ বঁটা (UN Champions of the Earth Award) (২০২২): বিশ্বৰ সৰ্বোচ্চ পৰিৱেশ সন্মান।

 হুইটলী গ'ল্ড বঁটা (Whitley Gold Award) (২০২৪): হুইটলী ফাণ্ড ফৰ নেচাৰৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান।

  টাইমৰ 'ৱমেন অফ দ্য ইয়েৰ' তালিকাত স্থান (২০২৫): এই তালিকাত স্থান পোৱা তেওঁ একমাত্ৰ ভাৰতীয় মহিলা।

ড০ পূৰ্ণিমা দেৱী বৰ্মন বৰ্তমান আৰণ্যক (Aaranyak) নামৰ এন জি অ'টোৰ এভিফৌনা ৰিচাৰ্চ এণ্ড কনজাৰভেচন ডিভিজনৰ জ্যেষ্ঠ বন্যপ্ৰাণী জীৱবিজ্ঞানী হিচাপে কৰ্মৰত। তেওঁৰ কৰ্মই দেখুৱাইছে যে কেনেকৈ স্থানীয় সংস্কৃতি, মহিলা সৱলীকৰণ, আৰু বিজ্ঞানক একত্ৰিত কৰি এক ফলপ্ৰসূ সংৰক্ষণ আন্দোলন গঢ়ি তুলিব পাৰি।